नवी दिल्ली (वृत्तसंस्था) – चीनने क्रीडा विश्वावर इतके अधिराज्य गाजवले की चीन आता ऑलिम्पिकमधील सुपर पॉवर ठरला आहे. चीनसाठी खेळाचे महत्त्व एखाद्या युद्धापेक्षा कमी नाही. त्याच्या यशामागे एक विशेष मोहीम आहे, ज्याअंतर्गत तो नियमित पुढे गेला आणि आपले पदक कायम राखले. चीनचा असा विश्वास आहे की ते एका मिशन अंतर्गत काम करतात आणि लवकरच यश मिळवण्यासाठी युद्धपातळीवर तयारी करतात. त्यांचे प्रशिक्षण इतके कठोर असते की त्यास एखाद्या शिक्षेपेक्षा कमी मानले जाऊ शकत नाही.
चीनने पहिल्यांदा 1952 च्या हेलसिंकी (फिनलँड) ऑलिम्पिकमध्ये भाग घेतला. त्यानंतर त्यास ‘द पीपल्स रिपब्लिक अँड चायना’ असे म्हटले जात होते. त्या ऑलिम्पिकमध्ये त्याला काही मिळाले नाही. चीनच्या एका खेळाडूने तेव्हा स्विमिंगमध्ये भाग घेतला होता. यानंतर पुढच्या 32 वर्षांत चीनने कोणत्याही ऑलिम्पिकमध्ये भाग घेतला नाही. त्यानंतर चीनने 1984 च्या ऑलिम्पिक (अमेरिका) मध्ये स्वत:ला आजमावले, तेव्हा कुणीही विचार केला नव्हता की हा आशियाई देश इतकी पदके जिंकू शकेल.
1984 च्या ऑलिम्पिकमधील विशेष गोष्ट अशी की चीनने 32 पदक जिंकले, त्यात 15 सुवर्ण, 8 रौप्य आणि 9 कांस्यपदक होते. त्यानंतर त्याच्या पदकांची संख्या निरंतर वाढली, म्हणजेच 1984 मध्ये त्याच्या खात्यात एकही पदक नव्हते आणि 2016 पर्यंत त्याने 224 सुवर्णपदकांसह एकूण 546 पदके (ग्रीष्मकालीन ऑलिम्पिक) जिंकली आहेत. या बदलामागे चीनची दीर्घकालीन योजनेचा मोठा हात आहे.
चीनने आपली अर्थव्यवस्था बळकट करण्याबरोबर खेळावरही भर दिला आहे. खेळात भविष्य घडण्याची ग्वाही त्यांनी आपल्या लोकांना दिली. छोटे-छोटे गट बनवून लोकांना जागरूक केले गेले. गाव आणि शहरांवर लक्ष केंद्रित केले गेले. कारण तेथे रोजगाराच्या संधी नव्हत्या. मुलांच्या पालकांना विश्वासात घेण्यात आले. खेळ शाळांमध्ये अनिवार्य केले गेले आणि असे म्हटले गेले की खेळांकडे ‘पार्ट टाइम’ म्हणून पाहता येणार नाही.
पुढील आव्हान होते की चांगल्या पायाभूत सुविधा निर्माण करणे, म्हणून त्याने सुरुवातीला अशी 10,000 केंद्रे बनविली जिथे आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील प्रशिक्षण सुविधा उपलब्ध करुन देण्यात आल्या. तसेच, चीनने आपल्या ट्रेनर्सना प्रशिक्षण देणे सुरू केले. चीनला ठाऊक होते की मुलांना ते प्रशिक्षण देण्यास तेव्हाच सक्षम होतील जेव्हा ट्रेनर स्वत: सक्षम असतील. चीनने खूप विचारपूर्वक अशा खेळांना निवडले जे त्यांना पदक मिळवून देऊ शकतात.
चीनला हे ठाऊक होते की संघातील सामन्यांमध्ये ते फार चांगले प्रदर्शन करू शकत नाहीत, म्हणून वैयक्तिक स्पर्धेत अधिक लक्ष दिले गेले. आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे त्याने वैयक्तिक स्पर्धा निवडली ज्यात त्याचे खेळाडू अधिक फिट बसू शकले. उदाहरणार्थ, चिनी शरीर जिम्नॅस्टिकसाठी तंदुरुस्त होते. म्हणजेच चीनने असा खेळ निवडला ज्यामध्ये स्पर्धा कमी होती. जिम्नॅस्टिकशिवाय ज्युडो, डायव्हिंग, स्विमिंग, धावणे अशा खेळांना प्राधान्य दिले गेले.
इतर देशांमध्ये, पाच वर्षांपासून मुलांना प्रशिक्षण दिले जाते. चीनचा असा विश्वास आहे की पदक जिंकण्यासाठी मुलांना या अगोदरपासूनच तयार केले पाहिजे. या विचारसरणीनुसार चीनमधील मुलांसाठी ‘क्रूर’ प्रशिक्षण शिबिरे आयोजित केली जातात. येथे तीन वर्षांपेक्षा जास्त वयोगटातील मुले खूप कठोर प्रशिक्षण घेतात. ते केवळ या अडचणींचा सामना करत चॅम्पियन बनण्याची कला शिकतात. मुलांना तासनतास कडक प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यामध्ये अनेकदा एखाद्याला खांबाला लटकून राहावे लागते, कधीकधी त्यांना तासनतास पाण्यात उभे रहावे लागते जेणेकरुन मुले त्यांची शक्ती आणि आवड वाढवू शकतील.
