जळगाव (प्रतिनिधी ) – कार्यक्रम स्थळ – ४, बळीराम पेठ, “दिप-ज्योत”, जळगाव-४२५००१ (महाराष्ट्र) दूरध्वनी : ०२५७-२२२७७२२ नोंदणी क्र. ८७८
कलावंत परिचय – १
‘ खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
प्रथम दिन – प्रथम सत्र – “मॅसिव्ह अटॅक कलेक्टिव्ह” – सादरकर्ते कलावंत –
उमेश वारभुवन (परकिशन) आशय कुलकर्णी (तबला) रोहित कुलकर्णी (किबोर्ड) विनय रामदासन (गायन) अभिषेक भुरूक (ड्रम्स) आणि संदिप मिश्रा (सारंगी) या फ्युजन बँड ने होणार आहे.
**********
उमेश वारभुवन (परकिशन) – पुणे स्थित उमेश वारभुवन हा आघाडिचा आणि अत्यंत गतिमान असा तालवाद्य वादक आहे. प्रख्यात तालवाद्य वादक पं. त्रिलोक गुर्टू यांच्याकडे
तो आधुनिक तालवाद्याच्या तालांचे प्रशिक्षण घेत आहे. त्या आधिचे सुमारे १२ वर्षे ते तालयोगी पद्मश्री पं. सुरेश तळवलकर यांच्याकडे शिकत होते. उमेश ने भारतीय व पाश्चात्य वाद्य वादनाची स्वतःची अशी वेगळौ शैली विकसित केली आहे. गुरु पं. सुरेश तळवलकरांच्या तालयात्रा या कार्यक्रमा अंतर्गत सादर होणार्या तबला वादनात उमेश आपल्या विविध तालवाद्यांनी त्यांच्या सोबत सहवादन करतात. तालयात्रा ह्या कार्यक्रमाचे सादरीकरण भारतातील विविध शहरांसोबतच आंतराष्ट्रीय स्तरावर अनेक देशांमध्ये त्यांनी केले आहे. भारतीय अभिजात संगीत महोत्सवात, जाझ, ऍफ्रोबीट, फ्युजन बँड इ. कला प्रकार उमेश लिलया हाताळतो. गेल्या १० वर्षांपासून उमेश मराठी चित्रपट सृष्टीसह बॉलीवुड मध्ये विविध संगीतकारांसोबत विविध वाद्ये वाजवित आहे. यासोबतच परदेशातील अनेक कलावंतांसोबत उमेश अनेक कार्यक्रमांची निर्मिती करीत असतो.
**********
आशय कुलकर्णी (तबला) – पुणे स्थि गेल्या २० वर्षांपासून आशय कोल्हापुरचे 
पं. राजप्रसाद धर्माधिकारी व पुण्याचे तालयोगी पद्मश्री पं. सुरेश तळवलकर यांच्याकडे गुरुकुल पध्दतीने शिकत आहे. शिवाजी विद्यापिठातून त्यांनी तबला वादनात एम. ए. केले असून आकाशवाणी चे ते ‘बी-हाय’ ग्रेड चे कलावंत आहे. संपुर्ण भारतभर त्यांनी अनेक कार्यक्रम सादस केले आहेत. यामध्ये प्रामुख्याने करवीत पिठाचा ‘लय ताल महोत्सव’ कोल्हापूरचा ‘केशवराव धर्माधिकारी स्मृती समारोह’ तालयोगी पद्मश्री पं. सुरेश तळवलकर यांचा षष्ठब्दी कार्यक्रम, उडान या
एनसीपीए च्या कार्यक्रमात सन २००९ साली व उमंग या कार्यक्रमात सन २०१४ साली आपली कला सादर केली आहे. पद्मश्री पं. सुरेश तळवलकरांनी तालबध्द केलेल्या ‘तालयात्रा’ व ‘तालसंकिर्तन’ या कार्यक्रमात सातत्याने सादरीकरण करीत असतो. कथक नृत्यांगना शमा भाटे, सोनिया परचुरे, शर्वरी जमेनिस, तसेच भरतनाट्यम नृत्यांगना व गुरु सुचेता चापेकर यांच्या सह पं. उल्हास कशाळकर, पंडिता एम. राजम, इ. सोबत आशय साथसंगत करतो. आशयला उदयोन्मुख तबला कलावंत म्हणून ‘ एनसीपीए-सीटी बँक शिष्यवृत्ती मिळाली आहे. दुबई, सिंगापूर, मलेशिया, युएई इ. ठिकाणी आपली कला सादर केली आहे. प्रख्यात गायिका प्रियंका बर्वे व सरोदवादक सारंग कुलकर्णी यांच्यासोबत ‘प्रियारंग’ हा प्रोजक्ट त्याने केला आहे.
**********
अभिषेक भुरूक (ड्रम्स) – १९९४ साली अभषेकचा जन्म झाला तो ऐका 
सांगितिक कुटुंबात. वडिल जितेंद्र भुरुक हे व्हॉईस ऑफ किशोर कुमार म्हणून ऑर्केस्टा मध्ये गात असत. त्यांचे संस्कार अभिषेक वर झाले. लहानपणात त्याच्या अवती भवती सतत संगीत असल्यामुळे त्याचा संगीताकडे व विविध वाद्यांकडे ओढा होता. त्याची कलेची ओढ पाहून वडिलांनी अभिषेकला वयाच्या ७ व्या वर्षी गुरु श्री. दिगंबर जगताप यांच्याकडे तबला वादनाचे धडे गिरविण्यास पाठवले. तालवाद्यांप्रतिची उत्कंठा, व त्यामधील तांत्रिक बाबींचे स्किल वाढविण्यासाठी अभिषेकने तबल्यावरून ड्रम्स वाजविण्याकडे आपला मोर्चा वळविला. आणि ड्रम्स चे प्राथमिक शिक्षण गुरु रजनीकांत यांच्याकडे सुरु केले. त्यानंतर चेन्नई येथे इलाइराजा यांच्या म्युझिक स्कुल मध्ये शिक्षण सुरु झाले. त्यानंतर शास्त्रोक्त शिक्षण तालयोगी पद्मश्री पं. सुरेश तळवलकर यांच्याकडे गुरुकुल पध्दतीने सुरु केले. त्यांच्या सोबतच प्रख्यात तालवादक पं. विजय घाटे, पं. योगेश समशी, सत्यजीत तळवलकर, शिवामणी, शंकर महादेवन, सुरेश वाडकर इ. सोबत विविध कार्यक्रमांमध्ये स्टेज शेअर केले.
अभिषेकने आत्तापर्यंत ‘वसंतोत्सव’, पुणे, ‘चक्रधर महोत्सव’ छत्तीसगड, कलासागर फेस्टिवल, संकटमोचन, वाराणसी, कुंभमेळा उत्सव, मध्यप्रदेश, इ. ठिकाणी आपली कला प्रस्तुत केली आहे. दि पियानो मॅन, दिल्ली व स्दरभास्कर पुरस्काराने सन्मानित आहे. सुगम संगीताचे अनेक कार्यक्रम, तसेच रिधम अरेंजमेंट करुन अनेक शॉर्ट फिल्म्स ला, व अल्बम्स ला त्याने संगीत दिले आहे. पुण्याचे प्रख्यात ढोल ताशा पथक ‘तालवाद्य’ पथकाचा तो संस्थापक सदस्य आहे. गांधर्व महाविद्यालयाचा विषारद, व सन २०१२ चा ‘ड्रम्स विथ इलाइराजा’ उत्तीर्ण आहे, असा हा चतुरस्त्र कलाकार आपली कला ‘मॅसिव्ह अटॅक कलेक्टिव्ह’ या फ्युजन बँड मध्ये सादर करणार आहे.
**********
रोहित कुलकर्णी (किबोर्ड) – सुमारे २० वर्षांपासून रोहित किबोर्ड वाजवित आहे.
शाळेत असतांना किबोर्ड वर शास्त्रीय संगीत वाजविण्याचे धडे रोहितने गुरु पं. शिवकुमार शर्मा यांचे शिष्य श्री अमोल डोंगरे यांच्याकडे घेतले. त्यांच्याकडे रोहितचा पाया पक्का झाला. राष्ट्रिय आंतराष्ट्रिय स्तरावर रोहितने अनेकांसोबत स्टेज शेअर करून रसिकांची वाहवा मिळवली आहे. यामध्ये प्रामुख्याने ए. शिवामणी, पं. रोणू मुजुमदार, पं. सुरेश तळवलकर,
उस्ताद तौफिक कुरेशी, बॉलिवुडचे गायक रुणा रिझवी, मामे खान, यासोबतच संपुर्ण भारतासह केनिया, थायलंड, दुबई, आबुधाबी, इ. ठिकाणी आपली कला सादर केली आहे. नुकताच पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यासमोर हैद्राबाद हाऊस येथे भारत – अर्जेंटिना कल्चरल मीट मध्ये कार्यक्रम सादर करण्याची संधी मिळाली. रोहित एक उत्तम संगीतकार व मेलडी व रिधम अरेंजर असून त्याच्या नावावर अनेक शॉर्ट फिल्म, जिंगल्स, कमर्शियल कँपेन, लोकसंगीतावर आधारीत थिम सॉंग त्याच्या नावावर आहेत. सध्या रोहित चिन्मय मिशन साठी ५० धार्मिक, अध्यात्मिक स्तरावर काम करीत आहे. सध्या रोहित मुक्ती (वर्ल्ड म्युझिक प्रोजेक्ट) ट्रियो क्राफ्ट (भारतीय व सॉफ्ट रॉक फ्युजम) ट्रिनिटी (जाझ ट्रियो) साऊंडस्केप, मुड्स ऍन्ड मेलेडिज (संतूर फ्युजन प्रोजक्ट) इ. काम करीत आहे. असा हा गुणी कलाकार प्रथम सत्राच्या फ्युजन बँड मध्ये आपली कला सादर करणार आहे.
**********
विनय रामदासन (गायन) – विनय उत्तर केरळ मधील (कुठुपरंबा, कुन्नुर) या 
भागातील एका सांगितिक घराण्याचे प्रतिनिधित्व करणारा अतिशय गुणी कलाकार आहे. वयाच्या ५ व्या वर्षापासून पुण्याच्या गांधर्व महाविद्यालयात प्रो. मनोहर दाबके यांच्याकडे आपले सांगितिक संस्कार सुरू केले. त्यानंतरचे शिक्षण पं.जसराज यांचे शिष्य पं. रमेश नारायण यांच्यासह श्री हेमांग मेहेता, श्रीमती रजनी श्रोत्री पुणे यांचेकडे झाले. सध्या विनय पं. रघुनंदन पणशिकर यांच्याकडे आपले शिक्षण घेत आहे. विनय आकाशवाणी व दुरदर्शनचा ‘ए’ ग्रेड कलावंत आहे तसेच त्याने भारती विद्यापिठ, पुणे येथून संगीतात एम.ए. केले आहे.
विनयला केरळ सांस्कृतिक विभागाचा ‘संगीत प्रतिभा’, डि.व्ही. पलुस्कर प्रतिष्ठानचा ‘स्वरोदय पुरस्कार’ तसेच सेंट्रल गव्हरमेंट एप्लॉईज वेलफेअर कल्चरल कमिटी चा सलग तीन वर्षे ‘बेस्ट सिंगर ऍवॉर्ड’ मिळाला आहे. पं. सुरेश तळवलकर, पंडिता शमा भाटे, दुर्गा जसराज, यांच्यासोबत अनेक कोलॅबोरेटीव्ह प्रोजेक्ट केले आहेत. पुणे फेस्टिवल, केरळ सरकारचे व्यालोपिली चेन ऑफ कॉन्सर्ट – प्रमोशन ऑफ इंडियन क्लासिकल आर्टस्, म्युझिक ऍन्ड डान्स, मेवाती संगीत प्रचार संघ, परंपरा, पुणे, ‘सा व नी भवितव्य, पं. मोतीराम मणिराम संगीत समारोह, हैद्राबाद, मामासाहेब मुजुमदार समारोह, इंदौर, संकट मोचन संगीत समारोह, व २०१४ साली बालगंधर्व संगीत महोत्सवात नुपुर चांदोरकर सोबत कथक नृत्यासोबत गायन केले होते. आत्तापर्यंत विनयने आकाशवाणी, पुणे व लखनौ, पटना, व नॅशनल टि.व्ही. ,इंन्सिंक वरून तसेच अहमदाबाद, बेंगलोर, बरोडा, कोचिन, दिल्ली, इंदौर, जयपूर, कन्नुर, कोलकाता, मदुराई, मुंबई, थिरुअनंतपुरम्, वाराणसी इ. ठिकाणी आपले कार्यक्रम सादर केले आहेत. असा हा उदयोन्मुख आश्वासक चतुरस्त्र कलाकार आपली कला ‘मॅसिव्ह अटॅक कलेक्टिव्ह’ या फ्युजन बँड मध्ये सादर करणार आहे.
**********
सूरमणी संदिप मिश्रा (सारंगी) – बनारस घराण्याचे प्रतिनिधित्व संदिप करतो. 
लहानपणापासून सांगितिक संस्कार संदिप वर झाले. वडिल पं. नारायण दास मिश्रा यांच्याकडे संदिपचे गायनाचे धडे गिरविले. तर आजोबा प्रख्यात सारंगीवादक पं. भगवान दास मिश्रा व पं. संतोष कुमार मिश्रा यांचे सांगितिक संस्कार झाले. पारंपारीक वादनाला आधुनिकतेची जोड देउन संदिपने स्वतःची शैली विकसीत केली परंतु वादनातील शुध्दताही जपली. सारंगी वादनात संदिपने विविध वयोगटातील कलावंतांसोबत आपले वादन केले आहे. लहानपणापासून वडिलांनी संदिपच्या वादनात ‘तंत्रकारी व गायकी’ घोटून घेतली.
आत्तपर्यंत संदिपने सवाई गंधर्व महोत्सव, एन.सी.पी.ए., मुंबई, संगीत नाटक अकादमी, दिल्ली, बनारस उत्सव, भोपाळ, युनिसेफ व संस्कार भारती, वाराणसी, प्राचिन कला केंद्र, चंदिगड, संकट मोचन हनुमान जयंती समारोह, वाराणसी, त्रिवेणी महोत्सव, अलाहबाद यासह परदेशात दरबार फेस्टिवल, लंडन, वर्ल्ड आर्ट्स फेस्टिवल, ओस्लो, यासह फ्रान्स, जर्मनी, स्पेन, पोर्तुगाल, स्वित्झ्रर्लड, पोलंड, ऑस्ट्रेलिया, स्विडन, इ. ठिकाणच्या रसिकांसमोर आपली कला सादर केली आहे. संगीत नाटक अकादमीची शिष्वृत्ती, सूरमणी किताब, एच.आर.डि मिनिस्ट्री ची शिष्यवृत्ती, संगीत रत्न, जुनागड, संगीत सेवालया, घया, ग्रितीमा, वाराणसी इ. पुरस्कारांनी सन्मानित आहे. संदिपने आत्तपर्यंत गिरिजादेवी, पं. चुन्नुलाल मिश्रा, अमरनाथ व पशुपतीनाथ मिश्रा, पुर्णिमा चौधरी, रिटा गांगुली, शोमा घोष, उस्ताद फाजल कुरेशी, उस्ताद झाकिर हुसेन, पं. भवानी शंकर, उस्ताद साबीर खान, पंडिता सितारा देवी, पं. बिरजू महाराज, पंडिता सुनयना हजारीलाल, उमा डोगरा, इ. सोबत साथसंगत केली आहे.
तरी तमाम जळगावकर रसिकांना प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे विनम्र आवाहन करण्यात येते कि चुकवू नये अश्या या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
बालगंधर्व संगीत महोत्सव – २०२३
कलावंत परिचय – २
‘ खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
प्रथम दिन – द्वितिय सत्र – कथक जुगलबंदी – कलाकार सौरव व गौरव मिश्रा (बनारस)
कथक नृत्याची तीन घराणी जगप्रसिध्द आहेत लखनौ, बनारस. आणि जयपूर. बनारस घराण्याची स्थापना आचार्य सुखदेव महाराज यांनी केली. बनारस ही देवभूमी असल्यामुळे सुखदेव महाराजांनी आपल्या सर्व रचना भारतय पौराणिक कथा व त्याला अध्यात्माची जोड देऊन केल्या. या घराण्याच्या कलावंतांनी नृत्यातील भजन आणि कवित्व हे देवाच्या भक्ती साठी केले आणि या घराण्याच्या कलावंतांनी ही शैली जगभरात एका अपेक्षित उंचीवर नेली.
प्रख्यात सारंगीवादक कै. पं. भवानीप्रसाड मिश्रा यांचे चिरंजीव कै. पं. अमरनाथ मिश्रा यांचे सौरव गौरव ही दोन जुळी मुले. लहानपणापासून दोघांचे कथक नृत्याचे शिक्षण कथन नृत्यात पारंगत त्यांचे काका पं. रवीशंकर मिश्रा यांच्याकडे सुरू झाले. त्यासोबतच त्यांचे पुढिल शिक्षण दोघांचे मामा पं. बिरजू महाराज यांच्याकडे पण सुरु झाले. दोघांनी वयाच्या ११ व्या वर्षी पं. किशन महाराजांच्या संगीत सभा काशी येथे आपला जाहीर कार्यक्रम सादर केला. या कार्यक्रमाचे कौतुक खद्द किशनमहाराजांनी, श्रीमती गिरीजा देवींनी व पं. राजन साजन मिश्राजींनी केले.
या दोघांच सहभाग कलर्स या टिव्ही चॅनल वरील सिझन ६ मधील ‘झलक दिखला जा’ या कार्यक्रमात होता. तसेच झी टिव्हीच्या ‘इंडियाच बेस्ट जुडवा’ या कार्यक्रमासोबतच दिया मिर्झा सोबत ‘गंगा-दि सोल ऑफ इंडिया’ यामध्येही सहभागी होते. आंतराष्ट्रिय स्तरावर फ्रान्स, स्वित्झ्रर्लड, इटली, दुबई इ. ठिकाणी आपले नृत्याचे कार्यक्रम सादर केले आहेत. दरबार फेस्टिवल, लंडन, कथक फेस्टिवल, कॅलिफोर्निया, इ. ठिकाणच्या रसिकांना त्यांनी रिझविले आहे. भारतात बालगंधर्व संगीत महोत्सव, खजुराव फेस्टिवल, इंदौर कथक महोत्सव, ताज महोत्सव आग्रा, आयटिसी संगीत संमेलन, कोलकाता, गंगा महोत्सव, वाराणसी इ. ठिकाणी कार्यक्रम सादर केले आहेत. या दोघांना झीटिव्ही पुरस्कार, जेएनयु, दिल्ली, पं. बिरजू महाराज पुरस्कार, इ. ने सन्मानित आहेत.
तरी तमाम जळगावकर रसिकांना प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे विनम्र आवाहन करण्यात येते कि चुकवू नये अश्या या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
कलावंत परिचय – ३
‘ खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
द्वितिय दिन – प्रथम सत्र – पं. उदय शंकर (चित्रवेणू)
पं. उदय शंकर यांचा जन्म चेन्नई येथे झाला. उच्चशिक्षित उदयजी ईलेक्ट्रिकल इंजिनियर आहेत. गेली ३० वर्षे ते भारतात व अमेरीकेत बायोमेडिकल इंजिनियर म्हणून रिसर्च ऍन्ड डेव्हलपमेंट इंजिनियर म्हणून काम करीत आहेत. त्यांनी भारतीय अभिजात संगीताचे शिक्षण घेतले असून ध्वनी व नाद यामध्ये त्यांना प्रचंड रुची आहे. हिंदुस्थानी बासरी व दाक्षिणात्य बासरी वादन त्यांनी स्वतः शिकले. त्याबरोबरच ते अनेक वाद्ये वाजवितात. कर्नाटक व हिंदुस्थानी संगीतावर विशिष्ट लक्ष केंद्रित करून त्यांची संगीताची आवड अनेक शैली मध्ये विस्तारीत केलेली आहे. कै. पं. टि. एन्. शंकरन यांच्याकडे त्यांनी कर्नाटक शैलीतील बासरीवादनाचे प्राथमिक धडे गिरविले, तसेच स्लाईड इन्सस्ट्रूमेंट चित्रविणा या वाद्याचे शिक्षण पं. चित्रविणा रविकिरण यांच्याकडे घेतले.
उदयशंकर यांच्याकडे वैद्यकिय तंत्रज्ञानासंदर्भातली सुमारे डझनभर पेटंट्स आहेत. त्यांनी आपली कल्पकता वाद्ये व यंत्राकडे वाढविली आणि त्यातुनच सन २००९ चित्रवेणू चा जन्म झाला. चित्रवेणू ही एक स्लाईड बासरी आहे. ज्यामध्ये या बासरीला छिद्र नाहीत परंतू ती एका हाताने स्लाईड करून वाजविली जाते. चेन्नईतील त्यांच्या गॅरेजमध्ये या वाद्याचे बहुतेक भाग एकत्रीत करून बनविले आहेत. २०१६ साली उजव्या हाताने वाजविण्यासाठी ३४ तंतुवाद्य झिथर जोडले आहे. या वाद्याची हि कायमस्वरुपी जुळवणी किंवा मांडणी केलेले हे वाद्य आहे.
चित्रवेणूची खास वैशिष्टे – १) बासरीच्या ध्वनी किंवा आवाजावर आणि वार्याच्या (Wind Instrument) यापुर्वी कधीही न वाजविले गेलेले भारतीय अभिजात संगीत वाजविण्याची क्षमता असलेले हे वाद्य आहे.
२) वादकाची स्वत:ला चिकारीसारखी तारेची साथ देण्याची क्षमता तसेच मधुर, सुर आणि पाश्चात् संगीताची इतर वैशिष्टे चित्रवेणूला दोन युनायटेड स्टेट्स पेटंट देण्यात आली आहेत. त्यामध्ये प्रामुख्याने पहिले स्लाईडिंग बासुरीसाठी आणि दुसरे स्लाईडिंग बासरी व स्ट्रिंग सेक्शनच्या संयोजनासाठी. दोन्ही पेटंट त्यांच्या वेगळेपणामुळे विक्रमी वेळेत मंजूर करण्यात आले.
गेल्या काही महिन्यांपासून उदय शंकर कोलकत्त्याच्या किराणा घराण्याच्या प्रसिध्द गायिका श्रीमती मौमिता मित्रा यांच्याकडे ख्याल गायनाचे धडे गिरवीत आहेत. त्यामुळे त्यांच्या वादनात परीपुर्णता, भावनिक खोली, व चित्रवेणू मध्ये बदल करण्याच्या दृष्टीने उदयजी प्रयत्नशिल आहेत.
चित्रवेणू या वाद्याला व वादनाला आंतराष्ट्रिय स्तरावार ओळख मिळवून देण्यासाठी उदयजी प्रयत्न करीत आहेत त्याचाच एक भाग म्हणजे
1) 2013 – क्लीव्हलँड, ओहायो, यूएसए येथे त्यागराज महोत्सवात चित्रवेणू चे वैशिष्टपुर्ण वादन.
2) 2014: जॉर्जिया टेक येथे मार्गारेट गुथमन म्युझिकल इंस्ट्रुमेंट डिझाईन स्पर्धेत 120 स्पर्धकांमधून 6 स्पर्धकांमध्ये निवड.
3) 2014: स्लाईडिंग बासरी निर्मीतीच्या अविष्कारासाठी US पेटंट 8822737 मंजूर.
4) 2015: एमजी विद्यापिठात कोट्टायम येथे संगीत आणि विज्ञान परिषदेत व्याख्यान डेमो आणि मैफल, केरळ
5) 2016; स्लाईडिंग बासरी या स्ट्रिंग व विंड इंस्ट्रुमेंट च्या कॉंबीनेशन साठी दुसरे यूएस पेटंट 9412343 मंजूर.
6) 2016: बंगलोर येथेश्री व्यंकटेश गोडखिंडी यांच्या श्रद्धांजली पर कार्यक्रमात व्याख्यान व डेमो.
7) 2016: मेंडोझा, अर्जेंटिना येथे जागतिक बासरी महोत्सवात वादन सादर केले. यासाठीत्यांना खास आमंत्रित करण्यात आले होते, त्यामुळे भारतीय अभिजात संगीताचा एक अनोखा पैलू जागतिक स्तरावर पोहोचला.
8) 2017: दिवंगत नृत्यांगना श्रीमती चंद्रलेखा यांच्या स्मरणार्थ स्पेसेस, चेन्नई येथे सादरीकरण.
9) 2019: इन्स्टिट्युट ऑफ मॅथॅमॅटिकल सायन्सेस, चेन्नई येथे सादरीकरण.
10) 2021: दिल्लीचे डॉ. राजन कुमार यांनी आयोजित केलेल्या “साउंड ऑफ सोल्स” या फेसबुक पेजवरुन ऑनलाईन कार्यक्रम सादर केला.
अश्या या वैशिष्टपूर्ण वाद्याची निर्मिती पं. उदय शंकर यांनी केली असून जागतिक स्तरावरी एकमेव वाद्याचा प्रसार व प्रचार करणे स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आपले कर्तव्य समजते, आणि याच भावनेपोटी या कार्यक्रमाचे आयोजन प्रतिष्ठानाने केले आहे. हा कार्यक्रम ‘लेक डेम’ या पध्दतीने सादर होणार आहे याची रसिकांनी नोंद घ्यावी.
तरी तमाम जळगावकर रसिकांना प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे विनम्र आवाहन करण्यात येते कि चुकवू नये अश्या या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
कलावंत परिचय – ४
द्वितिय दिन – द्वितिय सत्र – अंकिता जोशी (गायन)
‘
खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
अंकिताचा जन्म नांदेड येथे झाला असून लहानपणापासून दमदार आवाज आणि कल्पक मन ही दोन बलस्थानं आहेत. वयाच्या ६ व्या वर्षापासून गायनास प्रारंभ केला. लहानपणापासूनच तिचे मामा लक्ष्मिकांत रवंदे यांच्याकडे तिचे गायनाचे शिक्षण सुरू झाले. त्यानंतर तीची भेट सवाई गंधर्व महोत्सवात संगित मार्तंड पं. जसराजजी यांच्याशी झाली. लहानपणापासूनच ती त्यांची फॅन होती. तिने ग्रिनरुम मध्येच त्यांच्यासमोर गाऊन दाखविलेल्या बिहाग रागामुळेच त्यांनी तिला मुंबईस येण्याचे निमंत्रण देउन तिचे शिष्यत्व पत्करले, आणि सुरू झाला अंकिताचा सुरेल प्रवास.
अंकिताने एस.एन.डि.टी. विद्यापिठातून संगीतात एम. ए. केले. सन २०१८ साली ३० वर्षाखालील व्यक्तित्व म्हणून फोर्ब्स मध्ये विशिष्ट मानांकन मिळाले. २०१६ साली लोकमत चा ‘सूर जोत्स्ना’ पुरस्कार, षण्मुखानंद संगीत शिरोमणी पुरस्कार, पं. वसंतराव देशपांडे पुरस्कार, पुणे, पं. जसराज पुरस्कार, स्वामी समर्थ गुण गौरव पुरस्कार, नांदेड, युवक महोत्सवात सुवर्ण पदक, इ. पुरस्कारांनी अंकिता सन्मानित आहे. यासोबतच ती आकाशवाणी ची मान्यताप्राप्त गायिका आहे.
अंकिता ला रोटरी क्लब ऑफ हैद्राबास – १९९९, जयपूर जेम्स चॅरिटेबल ट्रस्ट, मुंबई – २००९ तसेच मधुगान, पुणे ची २०१२ शिष्यवृत्ती मिळाल्या आहेत. यासोबतच टाईम्स म्युझिकचा – सरस्वती स्पिरीच्युअल, युनिव्हर्सलचा – गणराज-अधिराज, सारेगामा चा ‘दिव्यज्योती’ तसेच स्ट्रुम म्युझिकचे दोन अल्बम तिच्या नावावर जमा आहेत. या सोबतच इंसिंक, झी टिव्ही सा रे ग म प रीयालिटी शो, डिडि सह्याद्री वर कृष्ण जन्माष्टमी चा कार्यक्रम, स्टार प्लस वरिल क्या मस्ती क्या धुम, इंडियन म्युझिक ऍकेडमी चा ‘आयडिया जलसा – म्युझिक फॉर द सोल इ. ठिकाणी आपली कला सादर केली आहे.यासोबतच मॉडर्न लव्ह- हैद्राबाद, नागेश कुकुनूर यांचा ‘लक्ष्मी’ हा चित्रपट, मराठी चित्रपट ‘नाल’ तसेच ‘ती आणि इतर’ यासोबतच कट्यार काळजात घुसली इ. चित्रपटांसाठी पार्श्वगायन केले आहे. भारतातील अनेक शहरांसोबत अमेरीका, दुबई, युके, संपुर्ण युरोप इ. ठिकाणी अंकिताने आपले कार्यक्रम सादर केले आहेत. यामध्ये प्रामुख्याने लक्ष्मी नारायण ग्लोबल म्युझिक फेस्टिव्हल, वसंतोत्सव, पुणे, जननेक्स्ट, बेंगलोर येथील
‘ध्वनी महोत्सव, गानसरस्वती महोत्सव पुणे, पं. मोतीराम व पं. मणिराम संगीत महोत्सव, हैद्राबाद, सप्तक, अहमदाबाद, महर्षी युरोपियन रिसर्च युनिव्हर्सिटी, हॉलंड, थिबा फेस्टिव्हल, व पं. जितेंद्र अभिषेकी महोत्सव गोवा, काळा घोडा महोत्सव, मुंबई, संकट मोचन संगीत समारोह, वाराणसी, असे एक ना अनेक महोत्सव व संगीत सभांमध्ये अंकिताने आपली कला सादर केली आहे. अभिजात संगीतासोबतच फ्युजन, गझल, जसरंगी जुगलबंदी, भक्तीगीते, यासह तिने अनेक फ्युजन बँड चे कार्यक्रम शंकर महादेवन, कर्ष काळे, शंकर ट्रकर, तलविन सिंग, सलिम सुलेमान, तपस रेलीया,’माटी बानी’ इ. सोबत कार्यक्रम सादर केले आहेत.
तरी तमाम जळगावकर रसिकांना प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे विनम्र आवाहन करण्यात येते कि चुकवू नये अश्या या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
कलावंत परिचय – ५
‘ खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरकर स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
तृतीय दिन – प्रथम सत्र – डॉ. पं. राम देशपांडे व गंधार देशपांडे (सहगायन)
डॉ. राम देशपांडे यांना एक समृध्द सांगिटीक वारसा लाभला आहे. या पिढीचे ते एक यशस्वी गायक म्हणून नावारुपास आले आहेत. पं राम यांना सुरवातीचे शिक्षण श्री चेपे, श्री. पानके व त्यानंतर पं. प्रभाकर देशकर यांच्या कडे झाले. त्यानंतर पं. यशवंतबुवा जोशी व पं. उल्हास कशाळकर यांच्याकडे अनुक्रमे ग्वालियर व जयपूर घराण्याचे धडे गिरविले. तर पं. बबनराव हळदिकर यांच्याकडे आग्रा घराण्याचे संस्कार झाले, याव्यतिरीक्त नागपूर विद्यापिठातून ‘सुवर्ण पदक’ तर पं. व्ही. आर. आठवले यांच्या मार्गदर्शनाखाली ‘मिश्र रागाज’ या विषयात डॉक्टरेट मिळवीली. स्ध्या ते गांधर्व महाविद्यालयात पी.एच.डि. चे गाईड म्हणून सेवाव्रत आहेत.
पं. राम देशपांडे यांना आवाजाची निसर्गदत्त देणगी लाभलेली आहे. यामुळेच त्यांच्या गायनातील ताना, गमक, बेहलाव, मिंड या अत्यंत मधुर वाटतात.
पं. राम देशपांडे यांना १९९१ चा संगीत रिसर्च अकादमीचा ‘बेस्ट व्होकॅलिस्ट’ ऍवॉर्ड ने सन्मान करण्यात आला. ते आकाशवाणी चे ‘ए’ ग्रेड मान्यता प्राप्त कलावंत आहेत. ‘विद्या सागर पारितोषिकाचे’ ते मानकरी आहेत. सन २००५ चा ‘आदित्य विक्रम बिर्ला’ पुरस्कार ततकालीन मुख्यमंत्री विलासराव देशमुख यांच्या हस्ते त्यांना मिळाला आहे.
आत्ता पर्यंत पं. राम देशपांडे यांनी राष्ट्रिय आंतराष्ट्रिय स्तरावर अनेक मैफिलि गाजविल्या आहेत. यात प्रामुख्याने सवाई गंधर्व महोत्सव, पुणे, तानसेन संगीत समारोह, ग्वालियर, विष्णू दिगंबर जयंती समारोह, दिल्ली, एन. सी. पी. ए,व नेहेरू सेंटर, मुंबई, यासह अमेरीका, इंग्लंड, हॉलंड, जर्मनी, दुबई, मस्कत, अबुधाबी, केनिया इ. ठिकाणी आपली कला सादर केली आहे. यासोबतच मिरा मल्हार, ललिता गौरी, समांत सारानग, रागेश्री बहार इ. रागांच्या सीडी प्रकाशित झालेल्या आहेत. सध्या ते गंधार म्युझिक अकादमी चे संचालक म्हणून काम करीत आहेत.
‘ज्ञानयोगी’ या शॉर्ट फिल्म चे संगीत दिग्दर्शन, ‘गुरु परब्रम्ह’ अल्बम यासह २४ रागांमध्ये ‘वंदे मातरम्’ संगीतबध्द केले आहे.
तरी तमाम जळगावकर रसिकांना प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे विनम्र आवाहन करण्यात येते कि चुकवू नये अश्या या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
कलावंत परिचय – ६
‘ खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ म्हणून संपुर्ण भारतवर्षात ख्यातनाम असलेला स्व. वसंतराव चांदोरक
र स्मृति प्रतिष्ठान आयोजित २१ व्या ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाचे’ आयोजन दि. ६, ७, ८, जानेवारी २०२३ रोजी करण्यात येत आहे. या महोत्सवास जैन इरिगेशन सिस्टिम्स लि., इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, तसेच संस्कृती मंत्रालय, नवी दिल्ली यांचे प्रायोजकत्व लाभले आहे.
तृतीय दिन – द्वितीय सत्र – ग्रॅमी ऍवार्ड विजेते पद्मभूषण पं. विश्वमोहन भट व पं. सलिल भट (मोहन वीणा व सात्विक वीणा जुगलबंदी) मोहन वीणेचे निर्माते व ग्रॅमी पुरस्कार विजेते पं. विश्वमोहन भट यांनी गिटार या पाश्चिमात्य वाद्याचे मुळ रुप, त्यामधील शुध्दता, नाजुकता जपत मोहन वीणेची निर्मीती केली. भारतीय अभिजात वाद्य संगीतात त्यांनी बनविलेल्या या नवीन वाद्याला एक प्रतिष्ठा मिळवून दिली. व या वाद्यास मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी प्रचंड परिश्रम केले. या मोहन वीणेने त्यांनी अख्या जगावर मोहिनी घातली. पं. विश्वमोहन भट यांचे गुरु जगविख्यात पं. रवीशंकर. त्यांच्या कलेचा मागोवा घेतला तर मुघल शासक अकबराचे दरबारी गायक तानसेन व त्यांचे गुरू स्वामी हरीदास यांच्यापर्यंत पोहोचतो. जागतिक स्तरावरील रसिकांचे लक्ष वेधून घेण्यात व पाश्चिमात्य वाद्य हवाईन गिटारचे रुपांतरण सतार, सरोद, व वीणा या वाद्याच्या धर्तीवर व वादनाच्या त्याच तंत्रावर करण्यात पंडितजी कमालीचे यशस्वी झाले. अत्यंत दमदार वादन, व तितकिच बोटांची चपळता या बलस्थानांमुळे पंडितजी भारतासह अमेरीका, युरोप, गल्फ कंट्रिज, संपुर्ण जगभरात पंडितजी भारताचे सांस्कृतिक राजदूत म्हणून नावारूपास आले. पंडितजींचे आपल्या वादनाचे तंत्र व शैली हे गायकी अंगाने विकसीत केले आहे.
पंडितजींना १९९४ साली जागतिक स्तरावरील सर्वोच्च पुरस्कार ‘ग्रॅमी ऍवार्ड’ ने सन्मानित करण्यात आले. आंतराष्ट्रिय स्तरावर पंडितजींनी अमेरिका, सोव्हियत संघ, कॅनडा, ग्रेट ब्रिटन, जर्मनी, स्पेन, फ्रान्स, इटली, नेदरलँडस्, बेल्जियम, स्कॉटलंड, स्वित्झर्लंड, डेन्मार्क, दुबई, मस्कत, बहारीन, अबुधाबी, इ. ठिकाणच्या रसिकांसमोर आपली कला सादर केली आहे. त्यांनी पाश्चिमात्य वाद्यावर अभिजात संगीत वाजवून जगभरात हे संगीत पोहोचविण्याचे महत्वपुर्ण कार्य केले आहे.
पद्मश्री, पद्मभूषण, ग्रॅमी, संगीत अकादमी पुरस्कार, संगीत संशोधक, राष्ट्रिय तानसेन पुरस्कार, तांत्रिक वादनाचे सम्राट, राजस्थान रत्न, दोन वेळेस ग्लोबल म्युझिक ऑवार्ड, सेंट पिटसबर्ग विद्यापिठातर्फे
पंडितजींना मानद पदवी देऊन सन्मानित करण्यात आले आहे. अश्या या महान कलावंताची ‘मोहन वीणा व सात्विक वीणा’ ची जुगलबंदी त्यांचा मुलगा पं. सलिल भट यांच्यासोबत ते करणार आहेत.
पं. सलिल भट (सात्विक वीणा) – पं. सलिल भट सुमारे ५०० वर्षांपासूनचा सांगितिक वारसा जपत आहे. नविन पिढीचा, नव्या युगाचा गतिमान चेहेर्याचे प्रतिनिधित्व सलिल करीत आहे. ‘जागतिक भारतीय संगितकार’ अशी स्वतःची ओळख जगाला करून देण्यात सलिल कमालिचा यशस्वी झालेला आपण बघतो आहोत. सोलो किंवा एकल वादनाबरोबरच सलिल विदेशी वाद्यांबरोबच्या जुगलबंदीसह आंतराष्ट्रिय स्तरावरील जागतिक मिश्र संगीत सादर करतात. गेल्या २५ वर्षांच्या आपल्या ‘सात्विक वीणा’ वादनाने भारतातील रसिकांसोबतच सलिल जागतिक स्तरावरी उदा. कॅनडा, जर्मनी, ऑस्ट्रेलिया, अमेरीका, तैवान, इग्लंड, स्वित्झर्लंड, आईसलँड, आयरलँड, स्कॉटलंड, दुबई, मस्कत, बहारीन, अबुधाबी, ओमान, इ. देशांमध्ये आपली कला सादर केली आहे. जर्मनीच्या पार्लमेंत मध्ये, व तैवान मध्ये प्रथम भारतीय कलाकाराने आपली कला सादर केली ती सलिलने. वडिल पं. विश्वमोहन भट हे भट या सांगितील घराण्याच्या १० व्या पिढिचे प्रतिनिधित्व करतात. सलिल आपल्या वादन शैलीत अभिजात संगीताचे बारकावे उत्तम रीत्या दाखवितात. भारतीय संगीत व जागतिक संगीतातील अलंकार सलिलच्या वादनात स्पष्टपणे जाणवतात. सलिल ने आपल्या वादनाची शैली हि गायकी अंगाबरोबरच तांत्रिक दृष्ट्या उत्तम रित्या विकसित केली असून गतिमान व जलद ताना हे त्यांच्या वादनाचे वैशिष्ट म्हणता येईल. हे सगळं करीत असतांनाच रागांची शुध्दता, त्याची व्यवस्थित मांडणी, ह्यामध्ये कुठेही सलिल गल्लत होऊ देत नाही. स्लाईड गिटार वाजविणार्या सलिलनेच ‘सात्विक वीणे’ ची निर्मिती केली आहे.
अश्या या महाव पिता, पुत्रांची ‘मोहन वीणा व सात्विक वीणा’ ची जुगलबंदी पाहून, ऐकून, कानामनात साठविण्याचा योग तमाम जळगावकर रसिकांना ‘खान्देशचा सांस्कृतिक मानदंड’ अर्थात ‘बालगंधर्व संगीत महोत्सवाच्या’ निमित्ताने मिळणार आहे.
चुकवू नये अश्या या सांगितिक महोत्सवास तमाम जळगावकर रसिकांनी हजेरी लावावी अशी विनंती प्रतिष्ठान व प्रायोजकांतर्फे करण्यात आली असून या वार्षिक महोत्सवास आपली उपस्थिती द्यावी व भारतीय अभिजात संगीत, वाद्य वादन व नृत्याचा आस्वाद घ्यावा.
**********
